Proje öncesi müşteriye sorulması gereken 6 soru

Proje öncesi doğru soruları sormak müşterinizi daha iyi anlamanızı sağlar ve ileride olabilecek muhtemel problemleri de ortadan kaldırır.

Müşteriyle konuştunuz, işi aldınız, bütçeler de tamam, başlamak için hazırsınız. Her şey güzel görünüyor, ancak eğer daha önce sormadıysanız başlamadan önce müşteriyle konuşmanız gereken birkaç basit mesele daha var. Bu yazımızda o sorulara değineceğiz, zira müşterinin ihtiyaçlarını, beklentilerini ve zevklerini iyi anlamak başarılı bir tasarımın en önemli gerekliliklerindendir. Dolayısıyla sizden hizmet almak isteyen her kimse onlara bu soruları sormadan projeye başlamayın.

Bir müşteri bir proje çalışması için sizden basitçe logoyu yenilemenizi isteyebilir, ancak bu noktada logoyu yenilemekteki amaçlarını bilmenizde fayda var. Markanın daha çağdaş bir görünüm kazanmasını mı istiyorlar yoksa amaçları sıfırdan yeni bir marka oluşturmak mı? Bu tarz detayları bilmek tasarımınıza büyük ölçüde yön verecektir. Yapılacak her değişikliğin bir gerekçeye dayandırılması, işin genel performansı üzerinde de olumlu bir etki yaratacaktır.

Bir projeye başlamadan önce müşterinin, istediği görünüm ve hislerin işlerini nasıl geliştireceğine dair net bir vizyona sahip olduğundan emin olun. Kimi zaman müşteri bu soruları kendine de sormamış olabilir. Böylelikle onların, hedefleri hakkında daha net bir fikre sahip olmalarına da yardımcı olabilirsiniz. Ayrıca bu soruları sorarken bir taraftan da projenin kapsamını belirlemeyi unutmayın. Genellikle basit bir logo tasarımı markanın tamamen yeniden oluşturulmasına kadar gidebiliyor.

Proje amacını kavradıktan sonra bunu kimler için yaptığınızı da bilmeniz gerekiyor. Eğer müşteri 30 yaş ve üzeri evli bireyleri hedefliyorsa sizin çocuklara yönelik bir iş ortaya koymanız anlamsız olacaktır. Dolayısıyla projenin hedef kitlesinin kimler olduğunu bilmek son derece önemli. Markanın hedef müşterileri kimler? Kaç yaşındalar? Erkek mi kadın mı? Nerede yaşarlar? Ne yaparlar? Nelerden hoşlanırlar? Gibi soruların hepsi daha etkili bir tasarım ortaya çıkarmak için oldukça önemli.

Müşterinin ulaşmak istediği demografi hakkında ne kadar bilgi sahibi olursanız yaptığınız işin bu kitleye hitap etmesini o kadar iyi sağlayabilirsiniz. Hedef kitle konusunda kendi araştırmanızı da yapabilirsiniz, ancak bunları müşterinin ağzından duymak her zaman için daha isabetli işler ortaya çıkarmanızı sağlayacaktır.

Özellikle büyük kurumlara iş yapıyorsanız oradaki karar mekanizmasını ve kimi muhatap almanız gerektiğini öğrenmeniz size büyük bir zaman kazandırabilir. Bu şekilde doğru kişilerle konuştuğunuzu bilir ve proje dosyanızın imzalama yetkisine sahip doğru kişilere ulaştığından emin olabilirsiniz.

Bir tasarım sürecinde her zaman için inceleme ve geri bildirim süreci yaşanır, ancak süreç ilerlerken muhatap olduğunuz kişinin tasarımınıza dair bir şikâyeti yoksa ve sonradan o kişinin nihai karar verici olmadığını anladıysanız işler sarpa sarabiliyor. Siz tasarımda belirli bir yere kadar ilerlemenize karşın muhatabınız bunları son karar vericiye iletmediği için gecikmiş geri bildirimlerle karşı karşıya kalıyorsunuz. Karar vericinin, muhatap olduğunuz kişiyle tamamen farklı görüşlere sahip olması hem sizi hem de proje tasarımını ciddi ölçüde olumsuz etkileyecektir. İş yaptığınız kurumda birçok kişi yaptıklarınızı beğenebilir ancak asıl mutlu etmeniz gereken kişiler karar merciidir.

Ayrıca müşterinizin bu süreçte iletişimi nasıl sürdürmek istediğini de öğrenin. Ne sıklıkta güncelleme ve kimlerin bilgilendirilmesini istediklerini öğrenmek işleri kolaylaştırabilir. Bazı müşteriler istediklerini iletip tasarımcıyı son teslim tarihine kadar arayıp sormazken kimileri de düzenli olarak iletişimde kalmayı tercih ediyorlar.

Müşteriniz için ortaya radikal tasarımlar çıkarmadan önce mevcut durumda memnun oldukları şeylerin ne olduğunu öğrenin. Daha sonra sevdikleri şeyi ortadan kaldırıp yerine tamamen farklı bir şey koymanız müşterinin canını sıkabilir. Dolayısıyla mevcut tasarımda sevdikleri, korumak istedikleri ya da üzerinde fazla bir değişiklik yapılmamasını diledikleri şeyleri bir kenara not alın. Zaten çalışan ve müşteri ile hedef kitlenin sevdiği şeyleri ortadan kaldırmak pek anlamlı olmayacaktır.

Bu aşamada müşteriden önceki pazarlama materyallerini de talep edebilirsiniz. Böylelikle yaptığınız tasarımla bunlar karşılaştırıp ortaya ne kadar tutarlı bir iş çıkartıp çıkartmadığınızı görebilirsiniz.

Bu soru hoşlandığınız kişiyle çıktığınız ilk akşam yemeğinde sorduğunuz bir soruya benzeyebilir. Birlikte olmak istediğiniz kişinin zevklerini öğrenmek ne kadar önemliyse iş yapmak istediğiniz müşterinin zevklerini de öğrenmek o kadar önemli.

Genel olarak müşterilerinizin nelerden hoşlandığını bilmeniz gerekir. Bunları bilmek tasarım sürecinde işinizi oldukça kolaylaştırabilir. Dolayısıyla onlara ne tür tasarımlardan hoşlandıklarını ve rakiplerden hangi markaları beğendiklerini sorabilirsiniz. Bu soruların cevapları size genel bir fikir verecektir. Ayrıca tasarımlarından hoşlandıkları markaları belirtmeleri müşterinin projeden neler beklediğini ölçmenize de yardımcı olur.

Son olarak bu süreçte dikkat etmeniz gereken bir nokta daha var. Müşterileriniz istediklerini ifade etme konusunda yeterli kelime dağarcığına sahip olmayabilirler. Bu konuda onları yönlendirmek ve çeşitli örnekler göstererek kendilerini ifade etmelerine yardımcı olmak size düşüyor.

Hoşlandığınız kişiye sakın bunu sormayın ama müşterinize sormanızda bir sakınca yok. Aynı ürün ve hizmeti sunan onlarca işletmeden ne farkları olduğunu bilmek sizin vizyonunuzu da genişletecektir. Böylelikle yaptığınız işte vurgulamanız ve öne çıkarmanız gereken noktaları bilirsiniz. Bu aynı zamanda markalaşma sürecinin oldukça önemli bir adımıdır. Kendilerini nasıl farklılaştırdıklarını bilmeniz ve bunu görsel olarak iletmenin bir yolunu bulmanız gerekiyor.

Onlara rakiplerinin kim olduklarını ve neler yapamadıklarını sorun. Hangi sorunları çözdüklerini ve ürettikleri değerleri rakipleriyle nasıl kıyasladıklarına değinin. Tüm bunlar sizin göze çarpan bir görsel kimlik bulmanıza yardımcı olabilir.

Yazıyı genel olarak tasarımcılara odaklı bir şekilde hazırladık ancak bu soruların birçok meslek grubu için de geçerli olduğunu belirtmeden geçmeyelim. Proje yöneticisi, tasarımcı, yazılımcı ya da pazarlamacı olmanız fark etmeksizin hizmet vereceğiniz müşteriye bu temel soruları sormak hem proje hem de sizin için son derece faydalı olacaktır.